Wilno. Co zwiedzić?

Wilno zwiedziłem jako ostatnią ze stolic bałtyckich, podczas objazdówki z zielonogórskim biurem Exodus. Konkurencję miało niezwykle silną, bo wcześniej na trasie były: Kopenhaga, Sztokholm, Helsinki, Tallin i Ryga.

Każda z tych stolic mnie urzekła na inny sposób. Która bardziej? Gotycki Tallin czy secesyjna Ryga? Bajeczne pałace w stolicy Danii czy jednak klimatyczna starówka Gamla Stan w stolicy Szwecji? Tak, czy siak, architektoniczny i kulturowy misz masz mógł przyprawić o ból głowy, a tu na deser szykowało się Wilno. Najbardziej polskie z tych wszystkich miast.

Na Wilno mieliśmy pół dnia, choć warto poświęcić weekend. Nie mniej, ani nie więcej, jeśli ktoś ma zbyt mało czasu w roku na podróże. Na wileński spacer zabrała nas wspaniała przewodniczka, Alina Waluczko. Polka mieszkającą od lat na Litwie, która z ogromną pasją opowiadała nam o najciekawszych miejscach stolicy Litwy a na koniec zabrała nas na litewską obiadokolację.

Będąc w Wilnie koniecznie musicie zobaczyć zabytki świadczące o "polskości" stolicy Litwy:

👉 Dom przy Zaułku Bernardyńskim 11, w którym mieszkał Adam Mickiewicz (mistrz stworzył w nim m.in. II i IV część Dziadów). Muzeum naszego Wieszcza działa już najprawdopodobniej od 1898 roku. w czasach sowieckich jego pokoiki atakowała wilgoć i grzyb, był też pożar. Lepsze czasy nastały w dwusetną rocznicę urodzin Mickiewicza - wtedy odnowiono i powiększono sale muzealne.

👉 Podążając śladem Mickiewicza warto też zajść na ulicę Literacką 5 ( Literatu - odnoga od ul. Pilies - Zamkowej). Ulica oddaje hołd litewskim literatom. Nazwano ją na część Mickiewicza, który mieszkał na jej początku. Żółtego domu twórcy "Pana Tadeusza", przedstawionego tutaj jako Adomas Mickevičius szukajcie pod numerem 5. Spacerując Literatu, warto przyjrzeć się metalowym, drewnianym i szklanym tabliczkom, płytkom i innym pamiątkom będące hołdem dla słynnych litewskich pisarzy i tzw. artystów muru.

👉 „Cela Konrada” i Cerkiew Trójcy Świętej i klasztor bazylianów. To tutaj w czasach zaboru rosyjskiego mieściło się więzienie, w którym przetrzymywano członków towarzystw filaretów i filomatów, polskich działaczy niepodległościowych. Przez pół roku więziony był tu również Mickiewicz. Swoją celę opisał w II części „Dziadów”.

👉 W Wilnie działał również Juliusz Słowacki, więc i jego dom możecie zobaczyć - przy ul. Pilies 22. Dwa numery dalej, stoi dom Józefa Ignacego Kraszewskiego - obecnie siedziba hotelu Narutis.

👉cmentarz Rossa, na którym pochowani są polscy żołnierze, rodzina Marszałka Piłsudskiego oraz wielu wybitnych Polaków. Warto tu zatrzymać się nawet na 30-40 minut, aby odnaleźć najznamienitszych Polaków. Nekropolia niezwykle klimatyczna, z racji wzgórza i licznych krętych alejek, przy których stawiano pomniki wszerz i wzdłuż, w artystycznym nieładzie.

Rossa to nie tylko miejsce pochówku wielu znamienitych Polaków, to również pomnik historyczno-kulturalny, przypominający o dziejach Polski, Litwy, Wielkiego Księstwa Litewskiego.

Na Rossie spoczywa serce Marszałka Józefa Piłsudskiego u stóp trumny ze szczątkami jego matki, obok pochowani są także polscy żołnierze polegli w bojach 1919, 1920, 1939 i 1944.

Centralna kaplica cmentarna jest miejscem spoczynku powstańców styczniowych, w tym dwóch przywódców zrywu – Zygmunta Sierakowskiego i Konstantego Kalinowskiego.

Na cmentarzu pochowani są też: historyk i działacz polityczny Joachim Lelewel i ojciec Juliusza Słowackiego. Wrażenie robią też nagrobki sprzed blisko 300 lat, z niesamowitymi, oryginalnymi rzeźbami.

Godne uwagi jest też mauzoleum „Matka i Serce Syna”, w którym spoczywają doczesne szczątki matki Józefa Piłsudskiego. Na Rossie pochowany jest też jego brat, Adam.

👉 Katedra Wileńska (W historycznym centrum Wilna, wybudowana w miejscu katedry księcia Mendoga po przyjęciu przez niego chrztu w 1251 roku. Pełni rolę najważniejszego kościoła Litwy, jeden z symboli litewsko - polskiej historii Rzeczpospolitej. To tu uroczyście wynoszono na tron Wielkich Książąt Litewskich – Witolda czy w 1529 r. - Zygmunta Augusta. Prawdopodobnie tu, potajemnie, w 1547 roku odbył się ślub króla Zygmunta Augusta z Barbarą Radziwiłłówną.).

👉Na najważniejszym placu w mieście - Placu Katedralnym - dumnie stoi pomnik Wielkiego Księcia Giedymina - założyciela Wilna i Trok.

👉Ostra Brama z cudownym obrazem Madonny Ostrobramskiej (Przez stulecia stanowiła ona jedną z dziesięciu bram miasta z basztą obronną. Jako jedyna przetrwała do dziś. W środku znajduje się obraz Najświętszej Marii Panny – Matki Boskiej Miłosiernej - jedno z najwybitniejszych renesansowych dzieł malarskich na Litwie, zwany Madonną Ostrobramską. Namalowany w XVII wieku specjalnie dla tej kaplicy, jest czczony i uważany za cudowny zarówno przez katolików, jak i prawosławnych i grekokatolików.

👉 Zarzecze - artystyczna część Wilna. Najmniejsza dzielnica miasta na prawym brzegu rzeki Wilejki, nie bez kozery nazywana jest wileńskim Montrmartre. Dziś to miejsce działalności różnej maści artystów, intelektualistów i przedsiębiorców. W 1997 roku zarzeczanie ogłosili się Republiką. Do Zarzecza przeszliśmy przez Most Zarzeczny, z uroczą huśtawką pod nim i kawiarenką na nabrzeżu.

Biała świątynia po drugiej stronie rzeki to Klasztor Bernardynów. Koniecznie pobujajcie się tutaj na Huśtawce Przeznaczenia i obróćcie głowę w bok a ujrzycie Syrenkę, która spogląda na was z okienka w murze.

Zróbcie sobie też selfie z Aniołem Zarzecza. Rzeźba postawiona w 5-lecie niepodległości Zarzecza dmie w swoją trąbę i głosi światu wieść o odrodzeniu tego miejsca i wolności twórczej.

Zarzeczanie mają swoją, przetłumaczoną na ponad 50 języków konstytucję: Jej sedno zawiera punkt 41: „Człowiek ma prawo do szczęścia” albo: Człowiek ma prawo mieszkać nad Wilenką, a Wilenka przepływać obok człowieka.

👉baszta i pomnik Giedymina (to tu przodkowie Litwinów położyli kamień węgielny pod przyszły gród. Baszta to pozostałość rui po dawnym zamku, niemiłosiernie atakowanym przez Krzyżaków. Wchodząc na basztową górę będziemy podziwiać piękną panoramę Wilna.

👉dawny zamek Wielkich Książąt Litewskich (odrestaurowana rezydencja władców Litwy, zniszczona przez carską administrację na początku XIX w., obecnie centrum kulturowe, eventowe i biznesowe ale również Muzeum Narodowe. Turyści mogą obejrzeć sale z późnogotyckimi, renesansowymi i wczesnobarokowymi wnętrzami, zbrojownię czy skarbiec).

👉 Uniwersytet Wileński (założony przez króla Stefana Batorego), na którym studiowało lub wykładało wiele słynnych Polaków ( Mickiewicz, Słowacki, Kraszewski, Lelewel, Miłosz i in.).

👉 Pałac Prezydencki (niegdyś Pałac Biskupi), znany z utworów Mickiewicza jako „pałac gubernatora”, w którym odbywał się proces Filomatów; tymczasowa rezydencja takich tuzów jak: Napoleon, Kutuzow czy Piłsudski.

Zabytki Wilna to przede wszystkim przepiękne świątynie, jest ich tak dużo, że wymienię te najważniejsze (lista subiektywna):

👉 Kościół Bernardyński – twierdza obronna, ogniwo powstańców antycarskich, obok świątyni stoi pomnik Adam Mickiewicza.

👉 kościół Ducha Świętego, w którym w 1993 roku Jan Paweł II spotkał się z polską społecznością Wilna

👉 kościół św. Piotra i Pawła na Antokolu (perła baroku z lat 1668-76, przepiękne freski i rzeźby)

👉kościół św. Anny (jeden z najpiękniejszych w Europie). Zachwycał się nim sam Napoleon Bonaparte, przyznając, że to arcydzieło gotyku, które chętnie przeniósłby do Paryża

👉 cerkiew i klasztor św. Ducha (jedna z głównych cerkwi prawosławnych Wielkiego Księstwa Litewskiego, warto zwrócić uwagę na XVIII-wieczny ikonostas, będący swoistą syntezą kultur Wschodu i Zachodu, łącznikiem bizantyjskiego programu ikonograficznego ze sztuką wileńskiego baroku)

👉 kościół św. Michała Archanioła i były klasztor Bernardynek

👉 Bardziej niż świątynie urzekło mnie Stare Miasto, wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO ze względu na oryginalny średniowieczny układ ulic miasta i mnóstwo budowli o różnych stylach architektonicznych zbudowanych w ciągu ostatnich 500 lat. Poniżej Litewska Filharmonia Narodowa.

👉 Przepiękny pałac potężnego rodu magnatów - Paców, obecnie Hotel PACAI (ul. Wielkiej -Didžioji gatvė) to ekskluzywny 5-gwiazdkowy hotel w sercu Wilna. Wzniesiony w 1677 r. i pamięta jeszcze czasy państwa polsko-litewskiego czy wizyty takich osobistości jak Jan III Sobieski czy Napoleon Bonaparte.

Jest to pałac wybudowany przez Paców - litewskiego rodu magnackiego. Niedaleko jest jeszcze drugi Pałac Paców (przy Šv. Jono gatvė), w którym znajduje się polska ambasada.

👉 Restauracja Keulė Rūkė nie tylko słynie ze smacznego jedzenia, ale i słynnego muralu, autorstwa lokalnego artystę Mindaugasa Bonanu, który bazował na słynnej fotografii z 1979 roku, przedstawiającej radzieckiego przywódcę Leonida Breżniewa i prezydenta NRD Ericha Honeckera zamkniętych w uścisku. Niegdyś była to forma braterskiego pozdrowienia między przywódcami socjalistycznymi.

👉 Wieża telewizyjna w Wilnie najpiękniej wygląda podświetlona, wieczorem. Jest najwyższym budynkiem w Litwie (326,5 m) i ósmym w Europie. Ciekawostka:, gdy w marcu 1990 roku Litwa ogłosiła deklarację niepodległości, do Wilna wjechały radzieckie czołgi. ZSRR przypuściły szturm na telewizyjną wieżę, w której transmitowano program wolnej Litwy. Zginęło 14 osób a kilkaset kolejnych zostało rannych.

👉Litwini, podobne jak Łotysze czy Estończycy mocno akcentują swoją solidarność z walczącą Ukrainą. Na każdym ważniejszym budynku administracji widać powiewającą niebiesko - żółtą flagę.

👉Na koniec, po spacerze po starówce, Zarzeczu i ulicy Literackiej spróbowałem tradycyjnych litewskich specjałów. Znakomitym miejscem do tego jest restauracja Sakwa - niedaleko kościoła Pawła i Piotra. Pyszne cepeliny (ziemniaczane kartacze) z kwaśną śmietaną, placek po żmudzku, chłodnik litewski, tatarski przekładaniec, bliny, litewski sernik czy sękacz to tylko niektóre z litewskich smakołyków. Warta uwagi jest też restauracja Etno Dvaras, słynąca z dań ziemniaczanych a także restauracja Sanoji Trobelè, specjalizująca się w potrawach z dziczyzny.

Nocowałem w trzygwiazdkowym hotelu Karolina Hotel & Conference Centre, przy ulicy 13 Sausio. Hotel na obrzeżach Wilna, w rozsądnej cenie, z smacznym śniadaniem i wygodnym łóżkiem.

👉 Wilno, choć nie zachwyciło mnie może tak, jak Helsinki czy Kopenhaga, to jednak jest warte poświęcenia choćby jednego dnia! Najlepiej w pakiecie z Kopenhagą, Sztokholmem, Helsinkami, Tallinem i Rygą, w ramach wycieczki "6 stolic europejskich" z biurem Exodus Zielona Góra.